مسجد حَنّانه ، در بین راه نجف و کوفه، سمت شمال نجف، واقع است. طبق نقل های تاریخی، زمین این مسجد دو بار در عزای ائمه (ع) ناله كرده است: یك بار در زمان تشییع امیرالمؤمنین (ع) و یك بار نیز بعد از واقعه كربلا.
بنا به نقل‌های تاریخی دو واقعه در این مکان رخ داده است:
در این محل ستون (یا دیوارى) قرار داشته است که هنگام تشییع شبانه امیرالمؤمنین (ع) از کوفه به نجف وقتی بدن مطهر آن حضرت (ع) را از کنار این مکان عبور می‌دادند، این ستون از حزن و تأسف خم شد.[۱] ظاهراً مسجد حنّانه، در جایگاه همان ستون بنا شده است. در روایتی آمده است که از امام صادق (ع) پرسیده شد این ستون که در راه نجف قرار دارد چیست؟ امام (ع) فرمود: «هنگامى که جنازه امیرالمؤمنین(ع) را از اینجا عبور می‌دادند این ستون از اندوه بر درگذشت حضرتش خم شد، چنان‌که تخت ابرهه هنگام ورود عبدالمطلب بر او خم شد».[۲]
دوم اینکه به هنگام حمل سرهای مبارک شهیدان کربلا به کوفه، سر مقدس اباعبدالله (ع) را بر زمین این مسجد گذاشتند. گفته‌اند در این هنگام صدایی شبیه به ناله بچه شتری (حنانه) که مادرش را گم کرده باشد بلند شد. نقل شده است که امام صادق(ع) هنگام سفر به کوفه و نجف، در سه مکان ایستادند و نماز گزاردند كه یکی از آنها در این محل بود. هنگامی که علّت را پرسیدند، فرمودند: «سر جدم حسین(ع) را در اینجا نهادند».[۳]
در وجه نام‌گذاری این مسجد گفته‌اند حنانه (گریه‌کننده) نامیدن این مسجد به علت ناله آن ستون در زمان تشیع جنازه امام علی (ع) است. وجه دیگر را ناله زمین این منطقه در زمان حضور سرهای شهدای کربلا دانسته‌اند. برخی نیز گفته‌اند نام این مسجد از «حنا»، نام دیر قدیمی مسیحیان که در این محل قرار داشته، گرفته شده است.[۴]
اعمال وارده این مسجد زیارت امام حسین(ع) و نماز زیارت سیدالشهداء است،[۵] در روایات است که وقتی امام صادق(ع) وارد شهر نجف و کوفه شدند در سه جا از اسب پیاده شده ، سلام داده و به نماز پرداختند، اولی مزار امام علی(ع)، دومی مسجد حنانه و موضع رأس الحسین(ع)، و سوم مقام امام زمان(عج) دروادی السلام.[۶]
پانویس:
1- طوسى، الامالى، ص 682
2- مجلسى، بحار الأنوار، ج 97، ص 455
3- طوسى، الامالى، ص 682؛ مجلسی، بحار الأنوار، ج97، ص 454
4- زمانی، سیری در سرزمین خاطره‌ها، ص 436
5- شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان
6- کلینی، الکافی 4، 571؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ص 34
منبع: ویکی شیعه
دیدگاه های شما